Mandarijn

‘Heb je er nou serieus mandarijnen bij gelegd?’
Ik kijk naar de schaal met snoep waar de drie mandarijntjes die ik nog op de fruitschaal had liggen  inderdaad een beetje zielig hun best doen een gezond contrast te vormen. Ik kan zeggen dat ik de schaal zo leeg vond, zelfs met drie grote zakken snoep erop uitgestort, maar de inderhaast alsnog gekochte laatste zak had daar al een einde aan gemaakt.
‘Je weet maar nooit,’ zeg ik dus maar, schouderophalend, want hoewel dat als een cliché klinkt zit er wel enige waarheid in.

Ik snap nooit veel van het keuzeproces van de kinderen die langskomen. Toen ik samen met mijn broer Sint Maarten liep was het een kwestie van zo snel mogelijk iets bij elkaar graaien om daarna meteen weer door te kunnen naar de volgende. Onverpakte dingen propten we meteen in onze mond, omdat we die van mijn ouders altijd moesten inleveren. We baalden als er taaitaai werd aangeboden, of mandarijntjes. Als laatste gingen we altijd nog even naar de juf van de kleuterschool. Die woonde wel iets uit de route, maar je kreeg daar leuke dingen zoals een bellenblaas of een stuiterbal die het echt goed deed.

De kinderen bij mij aan de deur nemen echt de tijd om te kiezen. Eén keer had ik de fout gemaakt nep-chocoladereepjes te kopen. Geen lion maar een poema, geen twix maar een knix, dat soort werk. Het eerste jongetje dat langskwam pakte ze een voor een op en wilde van elk reepje weten wat het precies was. Hij trok zich niets aan van zijn ongeduldige broertje dat naast hem van het ene been op het andere stond te wippen en de rij die achter hem ontstond kon hem ook niet schelen. Uiteindelijk koos hij voor een lollie.

Hoe onze eigen kinderen hun snoep bij elkaar snaaiden weet ik niet. Wel herinner ik me het ritueel waarmee de binnengeharkte buit op het kleed werd uitgesteld. Lollies werden bij lollies gelegd, liefst nog op merk en smaak. De chocoladereepjes kwamen keurig netjes naast elkaar te liggen, net als de zakjes met colaflesjes en winegums. De mandarijnen werden met een afkeurende blik naar de rand van het kleed verbannen. Die mocht ik, voor op de fruitschaal. Ik wist dat ze alleen waren meegenomen omdat er bij sommige deuren domweg geen andere keus was.

Slechts één jaar was dat anders: kleine Mien had toen een mandarijn meer dan haar mede-sintmaartenloper. ‘Ze wilde echt een mandarijn, mam!’, met van verbazing druipende stem. ‘Ze hadden daar ook gewoon snoep!’

Allebei kregen ze van ons traditiegetrouw een groot blik waarin ze hun snoepgoed mochten bewaren. De eerste paar dagen na Sint Maarten werd het blik in een bijna heilig ritueel tevoorschijn gehaald als er gesnoept mocht worden. We wisten allemaal dat dat na verloop van tijd minder zou worden, waarna het overige snoepgoed in de algemene snoeppot op het aanrecht zou verdwijnen. Zo ging het ieder jaar, een ritueel op zich.

Dat ene jaar vond ik het op een gegeven moment vreemd ruiken in de keuken. Een weeë, niet te omschrijven geur. Zoetig maar met een muffe ondertoon. Voldoende aanwezig om waar te nemen, maar te bescheiden om meteen duidelijk te krijgen waar hij vandaan kwam.
Die duidelijkheid kwam pas toen kleine Mien besloot weer eens iets uit haar blik te halen. Al het snoepgoed was besmeurd met een groenwit poeder en de walm die uit de metalen voorraadbus tevoorschijn kwam was niet te harden.
Helemaal onderin lag de oorzaak van dit alles: een groen uitgeslagen mandarijn. Dat ene mandarijntje dat kleine Mien zo graag had willen hebben dat het nooit onze fruitschaal had gehaald, maar veilig bij de rest van de buit werd bewaard.

De inhoud van het blik heb ik weggemieterd en ik heb het blik uren laten weken in een warm sopje.
Daarna kon het de voorraadkast in voor de rest van het jaar. Pas rond 11 november zou het weer tevoorschijn worden gehaald, waarna het hele ritueel van voren af aan zou beginnen.

‘Ze worden echt niet gekozen, hoor,’ zegt de puber dit jaar, met een nog even afkeurende blik naar de mandarijnen als vroeger toen hij ze zelf had meegenomen van het Sint Maarten lopen.
Ik haal mijn schouders op en glimlach. ‘Je kunt nooit weten.’